Το Σκανδιναβικό Μοντέλο

Διάβαζα προχθές στον «Ταχυδρόμο» των ΝΕΩΝ τις ιστορίες 4 οικογενειών που ζουν στην Σουηδία, ζευγαριών μικρής ηλικίας για τα δεδομένα της Ελλάδας με παιδιά εκτός γάμου. Σε όλες τις ιστορίες το συμπέρασμα ήταν ότι για τους γονείς δεν υπάρχει άγχος αναφορικά με την φύλαξη των παιδιών τους. Είναι δεδομένο ότι υπάρχουν κρατικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί, πολλοί από αυτούς σε μεγάλα πάρκα για να μπορέσει το παιδί να είναι κοντά στην φύση και να μεγαλώσει με λιγότερο στρες. Ακόμη και οι part-time εργαζόμενοι λαμβάνουν κάποιο επίδομα από το κράτος. Τα επιδόματα για το πρώτο παιδί είναι 101 ευρώ ανά μήνα μέχρι τα 16 χρόνια του και άλλα τόσα μέχρι τα 20 αν είναι μαθητής. Υπερδιπλασιάζεται δε αν το παιδί σπουδάζει. Η γονική άδεια μπορεί και να ξεπεράσει τα δύο χρόνια και οι κανονικές άδειες είναι υποχρεωτικά 60 μέρες
Πέρα από αυτά για έναν φοιτητή τα άτοκα δάνεια (ή στην χειρότερη περίπτωση με συμβολικό επιτόκιο) είναι δεδομένα, οι παροχές υγείας είναι δωρεάν για όλους και σε πολύ υψηλό επίπεδο. Για φακελάκι ούτε λόγος βέβαια. Ο πολίτης για να βρει το δίκιο του σε μια αντιδικία με το κράτος με μια απλή αίτηση μπορεί να το διεκδικήσει, να παραστεί στην συνεδρίαση για την εξέταση της υπόθεσης του και πολλά άλλα που απέχουν έτη φωτός από την μίζερη ελληνική πραγματικότητα.
Ποια είναι αυτή;
Περίπου 9 ευρώ για το πρώτο παιδί στον ιδιωτικό τομέα και 35 μικτά στον δημόσιο. 1000 ευρώ ετήσιο επίδομα σε φοιτητές εννοείται με χαμηλό εισόδημα. Κρατικοί Παιδικοί σταθμοί χωρίς καθόλου αυλή στα μεγάλα αστικά κέντρα και λίγων τετραγωνικών στις περισσότερες περιπτώσεις. Για να μπει ένα παιδάκι σε δημόσιο παιδικό σταθμό θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,5 ετών, να έχουν «καθαρίσει» και φυσικά να εργάζονται και οι δύο γονείς σε πρωινό ωράριο. Η άδεια ανατροφής στην καλλίτερη περίπτωση φτάνει στους 9 μήνες στο δημόσιο φυσικά, γιατί στον ιδιωτικό τομέα οι θεσμοθετημένοι 6 μήνες μάλλον μένουν στα χαρτιά. Βλέπετε ο εργοδότης δεν μπορεί να δεχτεί εύκολα να έχει στην δούλεψη του κάποιον υπάλληλο που θα κάθεται 6 μήνες και ας πληρώνεται από τον ΟΑΕΔ. Σε αρκετές περιπτώσεις μια εγκυμοσύνη σημαίνει και απόλυση. Οι παροχές υγείας για κάποιον που δεν έχει τις κατάλληλες γνωριμίες ή δεν έχει χρήματα για να πληρώσει είναι πολύ κάτω του μετρίου. Γενικά κοινωνικό κράτος υπάρχει μόνο στα χαρτιά.
Τι κάνουν οι Σουηδοί (και οι σκανδιναβοί γενικότερα); Επιβάλλουν υψηλότατες φορολογίες στους έχοντες με συντελεστές της τάξης του 60%. Κάνουν αναδιανομή πλούτου. Οι πλούσιοι δεν διαμαρτύρονται. Ούτως ή άλλως με αυτά που τους μένουν πάλι πλούσια ζουν. Το μυστικό βέβαια είναι ότι η παιδεία και η κουλτούρα τους είναι διαφορετική, το σύστημα αυτό εφαρμόζεται δεκαετίες τώρα και το αστείο είναι εφαρμόζεται και από δεξιές κυβερνήσεις.
Υπέρμαχος του Σουηδικού μοντέλου είναι ο Πρωθυπουργός. Έζησε εκεί, το βίωσε στο πετσί του. Μπορεί όμως να εφαρμοστεί στην Ελλάδα; Σε μια χώρα όπου η προηγούμενη κυβέρνηση προσπάθησε να πάρει με την μορφή έκτακτης εισφοράς από τους έχοντες και άμεσα οι μισοί προσέφυγαν στα δικαστήρια; Σε μια χώρα που πολλοί βιομήχανοι και βιοτέχνες, αφού πρώτα γεύθηκαν τις παροχές του κράτους μέσω επιδοτήσεων κρατικών και κοινοτικών με το παραμικρό φεύγουν στις γειτονικές χώρες όπου τα εργατικά χέρια είναι φθηνότερα; Στην χώρα της παράγκας όπου ο καθένας κοιτάει τον εαυτούλη του, μπορεί να εφαρμοστεί το Σουηδικό μοντέλο; Για την ώρα είναι αδύνατο και είναι το πιο βέβαιο πράγμα στον κόσμο. Αλλά και για τις επόμενες δεκαετίες απίθανο φαντάζει, τουλάχιστον για την σημερινή μας ελληνική πραγματικότητα….